Chrząstkoskórnik purpurowy
 Młody okaz chrząstkoskórnika purpurowego | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
chrząstkoskórnik purpurowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Chondrostereum purpureum (Pers.) Pouzar Česká Mycol. 13(1): 17 (1959) | |
.JPG)
.jpg)
Chrząstkoskórnik purpurowy (Chondrostereum purpureum (Pers.) Pouzar) – gatunek grzybów należący do rodziny kielisznikowatych (Cyphellaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Chondrostereum, Cyphellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1794 r. Christian Hendrik Persoon nadając mu nazwę Stereum purpureum. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1959 r. Zdeněk Pouzar, przenosząc go do rodzaju Chondrostereum[1].
Synonimów nazwy naukowej ma ponad 20[2].
Nazwę polską nadał Władysław Wojewoda w 2003 r., dawniej gatunek ten w polskim piśmiennictwie mykologicznym opisywany był jako pleśniak purpurowy, skórnik purpurowy, skórniak purpurowy lub ziarnoskórnik purpurowy[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Szerokość 1–3 cm, rozpostarty lub rozpostarty z odgiętymi brzegami. Do podłoża przyrasta bokiem, często część owocnika odstaje od podłoża. Często występuje gromadnie i wówczas owocniki dachówkowato zachodzą na siebie. Powierzchnia filcowata, w kolorze od białawego do szarego. Hymenofor gładki, woskowy, strefowany, w różnych odcieniach koloru fioletowego, purpurowego i brązowego[4].
Elastyczny, bez zapachu[5]. Jest warstwowany i najciemniejszy tuż pod górną powierzchnią, najbardziej jasny w środku[6].
Bezbarwne, niemal cylindryczne, czasami nieco wygięte, o rozmiarach 5–8 × 2,5–3 (wyjątkowo do 5) μm[4].
- Gatunki podobne
- uszak skórnikowaty (Auricularia mesenterica). Różni się kolorem spodniej strony (jest ciemnobrązowa), jest gumowaty, elastyczny i zawsze tworzy kapelusz[5].
- skórnica fioletowawa (Veluticeps abietina) też ma fioletowy owocnik, ale jest twardsza, ciemniejsza, dużo rzadsza (występuje gdzieniegdzie w Karpatach, Sudetach i na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej)[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Jest szeroko rozprzestrzeniony na kuli ziemskiej[7]. W Polsce jest bardzo pospolity[3].
Pospolicie występuje w lasach, parkach, zaroślach, przy drogach, w ogrodach. Owocniki wyrastają na gałęziach, pniach i pniakach, zarówno na martwym, jak i żywym drewnie, głównie drzew liściastych, na drzewach iglastych rzadko[4]. Wyrasta głównie na miejscach uszkodzonych. Najczęściej można go spotkać na powierzchni cięcia pni i pniaków. Owocniki wyrastają przez cały rok, najczęściej jednak jesienią i podczas łagodnej zimy[6].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Saprotrof lub pasożyt. Powoduje białą zgniliznę drewna[5]. Ma duże znaczenie w sadownictwie i szkółkarstwie, gdyż atakuje wiele gatunków drzew uprawianych wywołując chorobę zwaną srebrzystością liści. Najbardziej zagrożone nią są drzewa i krzewy należące do rodzaju Prunus (śliwa, wiśnia). Spotykany jest także na jabłoni, gruszy, wierzbach, topoli, klonie, grabie, platanie, dębie, wiązie, bzie lilaku i innych. Sporadycznie może także infekować gatunki iglaste takie jak jodła, świerk czy żywotnik[8].
W sadach ochrona polega na wycinaniu i paleniu chorych gałęzi, lub całych drzew, gdy zaatakowana została duża część korony. Aby zapobiec zakażeniu należy po cięciu opryskiwać drzewa fungicydami benzimidazolowymi, a większe rany smarować specjalną pastą[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2015-11-10] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2015-11-10] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 106, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 188, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ a b c Till R. Lohmeyer, Ute Kũnkele, Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, s. 214, ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ a b Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, s. 304, 305, ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-12-16].
- ↑ „Silver Leaf Disease” – Natural Resources Canada (NRCan) [online] [dostęp 2010-05-02] [zarchiwizowane z adresu 2007-11-09] (ang.).
- ↑ Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia, t. 2. Choroby roślin uprawnych, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2011, s. 398, 399, ISBN 978-83-09-01077-7.